Deelvraag 1

Wat verstaat men onder perfectionisme bij 5-jarige kleuters?

Wat is perfectionisme?

Is het zoals Hendrickx, M. (2016) zegt en gelezen heeft in een Engels woordenboek the refusal to accept any standard short of perfection: niet kunnen accepteren wanneer iets niet perfect is of zoals Vandale (2019 ) zegt: iemand die streeft naar perfectie of 1 van de andere definities die je vindt op het net?

Hendrickx, M (2016) zegt: Het is meer dan de lat die men te hoog legt. Perfectionisme gaat verder dan de beste willen zijn/ controle. Het uit zich in besluiteloosheid/ angst/ altijd maar door blijven gaan/ neiging voor iedereen te zorgen/ willen gewaardeerd worden. Nieuwenbroek, A. (2018) Perfectionisme is geen vakterm: Ulrike Zölner: spreekt van een populair psychologisch taalgebruik. Het is een persoonlijkheidskenmerk.

-Hendrickx, M. (2016) we kunnen dit ook zien in de hersenen: Gevolg van dat beide hersenhelften uit evenwicht zijn: verantwoordelijke vs vrije kind. Ook in het interview dat ik met deze ervaringsdeskundige heb uitgevoerd, citeert hij de kern van perfectionisme is het uit evenwicht zijn van denken en voelen. Ook Linda (informatief) (2018) zegt: Perfectionisme laat vooral onze linker-hersenhelft praten: het denken. We zijn te veel bezig met de logica/ verstand: werkt overactief.

Hoe uit perfectionisme zich bij (5-jarige) kleuters?

Komt perfectionisme wel voor bij 5-jarigen?

Vormingsavond "faalangst en perfectionisme" bij kinderen zegt:

Georganiseerd door opvoedingswinkel Zoersel.
Gastspreker: Ann Daenekindt.

Het ontstaat meestal op 6-7 jarige leeftijd (het kan ook vroeger). Meestal bij 4-5 jaar kan het kind nog zijn spel spelen en zitten in zijn lijf.

Stefanie Eysselinckx &Marjan Megens (kleutergewijs) (2019) verwoorden hoe je dit kan merken bij kleuters : kleuters die graag potloden ordenen/ woedebui als iets mislukt/ geen fouten durven maken: toch een fout= negatieve emotie/ frustratie/ moeite met omgaan feedback-opmerkingen/ loopt valt als iets niet meteen lukt/ wil meer kunnen dan het moet kunnen,..

Uit het interview met lecor Tinne van Camp.

Lector UCLL
Onderzoek fouten durven maken=> in kader mindset: duidelijke link met emoties/hersenweetjes

Bij mijn dochter (kleuter) merkte ik aspecten zoals bij het tekening maken: dat is nooit zo mooi als haar zus die paar jaar ouders is: dan wilt ze dat verscheuren/ niet goed genoeg/ boos/ ik kan niks/ dat is lelijk. Ze wilt een perfecte tekening (zoals uit de kleurboek) en ze geeft ook aan dat ze dit zelf snapt.

Uit het interview met Marjan Megens ervaringsdeskundige

Logopediste met specialisatie stottertherapie: inzichten perfectionisme
Pakket perfectionisme uitgebracht met illustrator Stefanie Eysselinckx

Wat is perfectionisme?

-Kinderen die er niet tegen kunnen dat ze een foutje maken/ alles juist staan bv. in de kamer

Enquête

Bij een enquête afgenomen bij 50 kleuterjuffen met een brede leeftijdscategorie tussen 20 en 63 jaar waarvan 84% zelf lesgeeft bij 5-jarige kleuters kwamen volgende resultaten tevoorschijn.

92, 8 procent van de 50 deelnemers gelooft in perfectionisme bij kleuters.

-Bij het stellen van de open vraag associëren de meeste mensen pefectionisme met:

Streven naar perfectie (15).
Geen fouten durven/willen maken (13).
Met gevolgd door faalangst

-82,4% Heeft zelfs een kleuter in de klas die mogelijks perfectionisme ervaart: ook hier zegt men net zoals bij de gesloten vraag dat het niet durven maken van fouten toch 1 van de voornaamste kenmerken is (=tweede plaats).

Praktijkonderzoek

In totaal werden 35 kleuters geobserveerd. Deze 35 kleuters zitten allemaal in het laatste kleuterklasje en zitten verspreid over twee klasjes. Wanneer ik tijdens mijn eersteweek stage de beginsituatie van de kleuters ging observeren merkte ik volgende resultaten:

Met behulp van een zelfgemaakte perfectionisme schaal (checklist met lopende weergave gebasseerd op Hewitt, P. L., Blasberg, J. S., Flett, G. L., Besser, A., Sherry, S. B., Caelian, C., Papsdorf, M.,Cassels, T. G., & Birch, S. (2011: CAPS/ PSPS-JR): waarbij ik kenmerken heb onderzocht: verwacht ik veel van mezelf/ zoeken van bevestigingsdrang bij anderen/ tonen van paniek/ moeite met beslissen en kiezen/ verwacht veel van anderen,.. want zoals we hebben gezien elk kind met perfectionisme is anders: Hieruit bleek dat de meeste kinderen wel kenmerken van 'gezond' perfectionisme tonen. Ze willen dingen heel goed doen, maar kunnen anderzijds alles goed relativeren.

Een kleinere groep van kinderen toont geen sporen van perfectionisme tijdens de activiteit.
De kleinste groep van kinderen vertoont tekenen van perfectionisme die op het eerste zicht niet zo gezond lijken. Vandaar dat we deze in de gevaarzone plaatsen.

Mijn eigen activiteitenbundel: nadien zijn we aan de slag gegaan met wijze uil Saar een handpop die haar lat vaak te hoog legt, maar ook andere tekenen van perfectionisme toont: bevestigingsdrang: door langs te gaan bij zijn vriendjes met zijn toets / twijfelt aan zichzelf door de reacties die ze krijgt. (zie verder deelvraag 4)

Maar wat is dan de oorzaak van perfectionisme bij kleuters?

Vormingsavond "faalangst en perfectionisme" bij kinderen.

Georganiseerd door opvoedingswinkel Zoersel.
Gastspreker: Ann Daenekindt.

Overdracht van ouders naar kind (maar ook juffen)

Sterke druk om (beter) te presteren

Behoefte aan meer affectie

Gevoel te moeten zorgen

Verhuis naar een totaal nieuwe omgeving

Traumatische ervaring (misbruik)

Gepest worden

Sommige hebben een voedingsbodem andere niet

Kind wordt niet perfectionstisch/ faalangstig geboren: maar wel vrij. Kinderen kruipen, ze zeggen niet ik doe dit niet. Opnieuw leert het lopen: er zit een groei mindset in ieder van ons. Ergens gaande weg leert het kind wat falen is, ze verinnerlijken dit en geven de boodschap: ik ben niet oké zoals ik ben=> zo gaan ze stressen en nog meer angst creëren.

-Hendrickx, M. (2016): Oorzaak: overdracht/ traumatische ervaring/ druk maatschappij,... Albert Einstein verwoord dit mooi: Onze intuïtieve geest is een heilig geschenk en onze relationele geest een trouwe dienaar. We hebben een maatschappij geschapen die de dienaar eert en het geschenk vergeten is. Ontstaat meestal in de kindertijd: we worden geboren als vrije wezens=> maar passen ons aan de omgeving. Het vrije kind wordt belemmerd/ sterk traumatische ervaring (coping: aangepast gedrag). Afbeelding= Wikipedia (2021)

-Uit het interview met ervaringsdeskundige Ann verlooy=> Elk kind is oké. Er is geen enkel kind dat geboren is met perfectionisme. Niet de kinderen maar het gedrag dat je spiegelt als volwassenen staar hier centraal (met zeker de ouders/ maar ook de leerkrachten).

Bij een enquête afgenomen bij 50 kleuterjuffen met een brede leeftijdscategorie tussen 20 en 63 jaar waarvan 84% zelf lesgeeft bij 5-jarige kleuters kwamen volgende resultaten tevoorschijn:

=> Waarvan 48 procent zegt dat dat ze 3/4 scoren op de perfectionisme schaal

=> Waarvan 36 procent zegt dat ze 4/4 scoren op de perfectionisme schaal.

=> 0 procent zegt: ik toon geen perfectionisme

Wist je dat

Perfectionisme is ook een kracht: uit het interview met Tinne Van Camp. Perfectie willen nastreven is een goede eigenschap, maar het mag je niet doen blokkeren: want mensen die mooi perfect werk willen afleveren. Is pas een probleem als het je belemmert. Carriëretijger (2004) zegt: Perfectionisme kan gezond vs ongezond zijn. Ook bij de meegevolgde vormingsavond faalangst en perfectionisme bij kinderen Georganiseerd door opvoedingswinkel Zoersel/Gastspreker: Ann Daenekindt. Gezond: Ik doe mijn best/ flink zijn. Het is niet erg als je er geen last van hebt, maar wel erg als je belemmeringen krijgt in je functioneren.
Iedere mens heeft perfectionisme in meer/ mindere mate: Brené Brown (2013) . Ook bij de meegevolgde vormingsavond faalangst en perfectionisme bij kinderen Georganiseerd door opvoedingswinkel Zoersel/Gastspreker: Ann Daenekindt zegt men: Het zit in ieder van ons (maar een gezonde mate).
Term faalangst= Uitingsvorm perfectionsme bij kinderen (Hendrickx, M (2016)/ Synoniem voor perfectionisme: Stefanie Eysselinckx &Marjan Megens (2019)
Perfectionisme niet alleen te linken aan hoogbegaafdheid: Springstof UCLL (2020):Leerkuil: ze hebben nooit in deze leerkuil gezeten. Ze moeten ook leren ervaren dat iets ook moeilijk kan zijn. In een klas waar ze geen moeite hebben leren ze niet omgaan met falen. Ze hebben nood aan activiteiten binnen de zone van naaste ontwikkeling anders creëren ze een fixed mindset en gaat men faalangst in de hand werken. Kids moeten fouten leren maken om te groeien.interview Marjan Megens=> relatie tussen perfectionisme en stotteren/ Interview Ann Verlooy: kind dat gevoelig-vatbaarder is voor input van volwassene: dat zijn vaak gave kinderen daarom niet hoogbegaafd/ Interview Tinne Van Camp: kinderen met autisme blokkeren ook als dingen niet perfect lopen.
"Onenigheid over relatie tussen perfectionisme en (top) sport": Vos, L. & Bakker, F (2008) Maar: Een onaangepast patroon van perfectionisme blijkt dus vaak samen te hangen met factoren die de sportprestatie negatief beïnvloeden.
Perfectionisme meetbaar is (bv uit:Hewitt, P. L., Blasberg, J. S., Flett, G. L., Besser, A., Sherry, S. B., Caelian, C., Papsdorf, M.,Cassels, T. G., & Birch, S. (2011) : CAPS/ PSPS-JR bij kinderen). E.g. Hamaheck (1978) geeft weer dat veel theorieën de belangrijkheid van perfectionisme bij kinderen hebben onderschat (=taboe)